Luksemburg

Wielkie Księstwo Luksemburga jest parlamentarną monarchią konstytucyjną.  Luksemburg dzieli się 4 okręgi wyborcze, 12 kantonów administracyjnych i 105 gmin. 12 spośród tych gmin posiada status miasta, a największym z nich jest stolica kraju - Luksemburg.  Państwo liczy 640 tysięcy mieszkańców. Luksemburg jest krajem trójjęzycznym. Językiem narodowym jest luksemburski, językiem legislacyjnym jest francuski, a oficjalnymi językami administracyjnymi i sądowymi są francuski, niemiecki i luksemburski. Luksemburg jest członkiem Unii Europejskiej od 1958 roku, co czyni go jednym z państw założycielskich. Państwo dołączyło do strefy Schengen w 1995 roku, a walutą kraju od 2002 roku jest euro.

GŁÓWNE CECHY SYSTEMU EDUKACJI

OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA

Edukacja publiczna jest bezpłatna. Placówki prywatne otrzymują dotacje państwowe, ale w przypadku placówek wczesnej opieki, wymagane są również opłaty od rodziców lub opiekunów.

Na poziomie szkolnictwa średniego system edukacji oferuje kilka ścieżek kształcenia, które mają na celu dostosowanie oferty edukacyjnej do różnorodności językowej i kulturowej mieszkańców Luksemburga. Ścieżki te są nieodłączną częścią luksemburskiego systemu edukacji publicznej i są bezpłatne. Są to:

• Edukacja europejska
• Edukacja międzynarodowa
• Edukacja niemiecko-luksemburska
• Edukacja brytyjska.

ZARZĄDZANIE I NADZÓR NAD SYSTEMEM EDUKACJI

Luksemburski system edukacji nadzorują dwa ministerstwa:

• Ministerstwo Edukacji, Dzieci i Młodzieży (MENJE; Ministère de l'Éducation nationale, de l'Enfance et de la Jeunesse) jest odpowiedzialne za ogólne planowanie i zarządzanie edukacją. Tworzy departamenty edukacyjne oraz definiuje programy nauczania i wytyczne obejmujące wszystkie etapy edukacji, a także pozalekcyjne zajęcia w szkole, takie jak edukacja muzyczna. MENJE koordynuje również działania rządu na rzecz młodych ludzi i zarządza akredytacją programów nauczania i walidacją efektów uczenia się.
• Ministerstwo Szkolnictwa Wyższego i Badań Naukowych (MESR; Ministère de l'Enseignement supérieur et de la Recherche) jest odpowiedzialne za szkolnictwo wyższe.

DIAGRAM SYSTEMU EDUKACJI

EDUKACJA OBOWIĄZKOWA

Obowiązkowi szkolnemu podlegają dzieci w wieku od 4 do 16 lat. Każda gmina musi zapewnić dzieciom miejsce w szkole podstawowej.

EDUKACJA PRZEDSZKOLNA

Edukacji przedszkolnej odpowiada 1 cykl edukacyjny w szkołach podstawowych (enseignement fondamental) dla dzieci w wieku od 3 do 5 lat. Cykl obejmuje pierwszy, nieobowiązkowy rok edukacji przedszkolnej (education précoce) i jej 2 kolejne, obowiązkowe, lata, (éducation préscolaire).

SZKOLNICTWO PODSTAWOWE

Edukacji podstawowej odpowiadają cykle 2, 3 i 4 (ISCED 1):

• Cykl 2 dla dzieci w wieku od 6 do 7 lat
• Cykl 3 dla dzieci w wieku od 8 do 9 lat
• Cykl 4 dla dzieci w wieku od 10 do 11 lat.

Pod koniec 4. cyklu uczeń otrzymuje raport z ocen końcowych, który poświadcza posiadanie kompetencji wymaganych do do rozpoczęcia nauki w szkole średniej. Oceny są wystawiane przez zespół pedagogiczny.

SZKOLNICTWO ŚREDNIE

Szkoła średnia I stopnia (ISCED 2) trwa 3 lata i obejmuje uczniów w wieku 12-15 lat.

Szkoła średnia II stopnia (ISCED 3) trwa 4 lata, obejmuje uczniów w wieku 15-19 lat, w tym:

• 1 rok to cykl ogólny (cycle polyvalent) kończący się sformułowaniem wskazówek dotyczących wyboru przedmiotów/profilu na następny rok
• 3 lata to cykl specjalizacji w jednej z 9 dostępnych profilów.

Szkolnictwo średnie (enseignement secondaire) obejmuje dwa rodzaje kształcenia w szkołach średnich o profilu klasycznym lub ogólnokształcących, zwanych lycées:

• Klasyczne szkolnictwo średnie (ESC; enseignement secondaire classique) jest zorientowane akademicko i przygotowuje uczniów do studiów wyższych. Nauka trwa 7 lat. Dyplom ukończenia szkoły średniej o profilu klasycznym (diplôme de fin d'études secondaires classiques) umożliwia wstęp na wszystkie kierunki studiów wyższych.
• Ogólnokształcące szkolnictwo średnie (ESG; enseignement secondaire général) jest bardziej zorientowane technicznie i obejmuje różne ścieżki edukacyjne, w tym kształcenie i szkolenie zawodowe. W zależności od wyboru ścieżki kształcenia, nauka w ogólnokształcącej szkole średniej może trwać od 6 do 8 lat.

SZKOLNICTWO WYŻSZE

Szkolnictwo wyższe obejmuje szereg programów licencjackich i magisterskich, a także studia doktoranckie, oferowane głównie przez Uniwersytet Luksemburski. Ofertę uzupełniają zagraniczne uniwersytety lub publiczne ośrodki badawcze. Niektóre z tych instytucji współpracują z zagranicznymi instytucjami edukacyjnymi, aby programy z innych państw były dostępne dla studentów mieszkających w Luksemburgu.

EDUKACJA DOROSŁYCH

Publiczna oferta edukacyjna dorosłych obejmuje:

• ustawiczne kształcenie zawodowe dla dorosłych w celu podnoszenia ich kwalifikacji zgodnie z indywidualnymi potrzebami
• zajęcia przygotowujące do uzyskania krajowych dyplomów i świadectw
• kursy o charakterze ogólnym. Kursy językowe stanowią ważną część oferty z uwagi na wielojęzyczny charakter kraju.

EDUKACJA WŁĄCZAJĄCA

Podobnie jak wszystkie inne dzieci, uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi podlegają obowiązkowi szkolnemu od 4 do 16 roku życia. Mają prawo do odpowiedniego, dostosowanego do ich potrzeb wsparcia, tak aby mogli w pełni rozwinąć swój potencjał.

Uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi są w miarę możliwości przyjmowani do placówek ogólnodostępnych. W przypadku trudności, oferta edukacyjna jest organizowana w taki sposób, aby utrzymać maksymalny poziom integracji. Jeśli wsparcie nie jest wystarczające, uczniowie mogą zostać skierowani do wyspecjalizowanych placówek w Luksemburgu lub za granicą

Uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi są wspierani na trzech poziomach: lokalnym, regionalnym i krajowym poprzez:

• kadrę wyspecjalizowanych nauczycieli szkół podstawowych
• wyspecjalizowane zespoły wsparcia (ESEB; équipes de soutien des élèves à besoins éducatifs particuliers ou spécifiques) przeprowadzające pierwszą diagnozę we współpracy ze szkołą i nauczycielami
• 8 centrów kompetencji zarządzających na poziomie centralnym edukacją tych uczniów, dla których rozwiązania lokalne i regionalne okazały się niewystarczające. Centra te zajmują się nie tylko dziećmi, ale także młodzieżą w wieku powyżej 18 lat.

WYBRANE STATYSTYKI

Statystyki dotyczące ogólnodostępnych i specjalnych placówek edukacyjnych, 2017/18

(-) nie dotyczy
*ISCED= International Standard Classification of Education

Źródło: baza National Education Systems Chapter 2.8. Statistics on educational institutions

Statystyki dotyczące liczby uczniów w placówkach edukacyjnych ogólnodostępnych i specjalnych, 2020/21

Źródło: Eurostat - Pupils and students enrolled by education level, sex, type of institution and intensity of participation