Dania

• Edukacja dla wszystkich: głównym założeniem systemu edukacji w Danii jest zapewnienie wszystkim młodym ludziom możliwości zdobycia wiedzy i kompetencji, które pozwolą im na aktywne uczestnictwo w życiu społecznym i obywatelskim w duńskim społeczeństwie opartym na wiedzy i przyczynianie się do jego dalszego rozwoju. Edukacja dostępna jest dla wszystkich i jest darmowa.
• Obowiązek szkolny: edukacja jest obowiązkowa dla osób w wieku 6-16 lat. Nauka w szkole podstawowej i średniej pierwszego stopnia trwa 10 lat, obejmuje klasę zerową (klasa 0) i dziewięć lat nauki w szkole (klasy 1-9). Istnieje możliwość przedłużenia kształcenia o klasę 10.
• Uczenie się przez całe życie: w Danii istnieje tradycja uczestnictwa w edukacji na wszystkich etapach życia, wynikająca z założenia, że dobrze wykształcone kadry o wysokich kwalifikacjach odgrywają decydującą rolę w globalnej gospodarce opartej na wiedzy i są niezbędne dla rozwoju Danii, jako wiodącego społeczeństwa opartego na wiedzy.
• Samorządność: Szkoły w Danii są samorządne. Podstawowym celem samorządnych placówek oświatowych jest zapewnianie wysokiej jakości kształcenia, szerokiego wachlarza możliwości edukacyjnych młodzieży i dorosłym oraz stworzenie sieci szkół o zasięgu geograficznym obejmującym cały kraj. Placówki edukacyjne tworzą własną ofertę edukacyjną oraz zapewniają możliwości kształcenia i rozwoju zawodowego nauczycielom.
• Autonomia uczelni: instytucje szkolnictwa wyższego w Danii cieszą się długą tradycją autonomii akademickiej. Przepisy ogólne obowiązujące wszystkie instytucje, które dotyczą m.in. rekrutacji studentów, struktury studiów, oferowanych kierunków studiów oraz nadawania tytułów i stopni naukowych powstają na poziomie ministerialnym, natomiast poszczególne uczelnie same opracowują swoją ofertę kształcenia, programy studiów, treści kształcenia, itd.

 

ZARZĄDZANIE SYSTEMEM EDUKACJI

Na poziomie centralnym odrębne ministerstwa zarządzają następującymi poziomami/ sektorami duńskiego systemu edukacji:

• Ministerstwo ds. Dzieci, Edukacji i Równości Płci – odpowiada za wczesną edukację i opiekę nad dziećmi oraz szkolnictwo podstawowe i średnie
• Ministerstwo Szkolnictwa Wyższego i Nauki – odpowiada za szkolnictwo wyższe i formalne kształcenie dorosłych
• Ministerstwo Kultury – odpowiada za pozaformalne kształcenie i szkolenie dorosłych
• Ministerstwo Obrony Narodowej – odpowiada za resortowe programy kształcenia w ramach duńskiego systemu obrony

Ministerstwo Edukacji jest odpowiedzialne za tworzenie podstawy programowej nauczania w szkołach podstawowych i średnich. Programy nauczania, treści kształcenia są opracowywane przez samych nauczycieli wraz z uczniami. Ministerstwo Edukacji nadzoruje szkoły podstawowe i średnie pierwszego stopnia (Folkeskole) prowadzone przez gminy, we współpracy z radami gmin.

W sektorze kształcenia i szkolenia zawodowego ważną rolę w definiowaniu i opracowywaniu kwalifikacji zawodowych oraz w określaniu warunków kształcenia odgrywają komisje sektorowe złożone z reprezentantów zainteresowanych pracodawców, organizacji rynku pracy. Wyższe szkoły techniczne i biznesu są niezależnymi placówkami podlegającymi ogólnemu nadzorowi Ministerstwa Edukacji.

Ministerstwo Szkolnictwa Wyższego i Nauki w znacznej mierze odpowiada za szkolnictwo wyższe. Jak już wspomniano, niektóre programy studiów wyższych na kierunkach artystycznych wchodzą w zakres odpowiedzialności Ministerstwa Kultury. Są to np. szkoły sztuk wizualnych czy akademie muzyczne. Specjalistyczne programy kształcenia w ramach duńskiego systemu obrony zarządzane są przez Ministerstwo Obrony Narodowej.
 

OBOWIĄZEK SZKOLNY

W Danii, obowiązek szkolny oznacza obowiązek rodziców/opiekunów dzieci do zapewnienia ich uczestnictwa w kształceniu organizowanym przez Folkeskole lub porównywalnym do tego realizowanych w placówkach tego typu. Obowiązkowa nauka rozpoczyna się 1 sierpnia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat i kończy się 31 lipca roku, w którym uczeń kończy 9. klasę lub, gdy kończy 17 lat.
 

PRAWA I OBOWIĄZKI UCZNIÓW I RODZICÓW

Obowiązkiem dyrektorów szkół jest dopilnowanie, aby dzieci uczęszczały do szkoły, do której są zapisane.

Jeśli dziecko nie uczęszcza na zajęcia, rodzice mają obowiązek poinformowania szkoły o przyczynie jego nieobecności. Następnie dyrektor szkoły podejmuje decyzję o ewentualnych sankcjach za niewywiązywanie się z obowiązku szkolnego.
 

FINANSOWANIE EDUKACJI

Duński system edukacji finansowany jest przez władze centralne lub gminy. W szkołach prywatnych obowiązuje czesne, a opłaty za programy kształcenia dorosłych uiszczają ich słuchacze.

DIAGRAM SYSTEMU EDUKACJI

 

EDUKACJA PRZEDSZKOLNA: WCZESNA EDUKACJA I OPIEKA NAD DZIECKIEM

Wczesna edukacja i opieka nad dzieckiem dotyczy dzieci w wieku 0-6 lat. Edukacja na tym etapie nie jest obowiązkowa, ale uczestniczy w niej większość duńskich dzieci.

Placówki publiczne zajmujące się wczesną edukacją i opieką nad dzieckiem obejmują:

• placówki zapewniające dzienną opiekę nad dziećmi w wieku od 16 tygodni do 3 lat,
• przedszkola dla dzieci w wieku 3-6 lat.

 

SZKOLNICTWO PODSTAWOWE I ŚREDNIE PIERWSZEGO STOPNIA: DŁUGA SZKOŁA PODSTAWOWA

Duńskie Folkeskole są szkołami ogólnokształcącymi obejmującymi szkolnictwo podstawowe i średnie I stopnia (klasy 0-9/10). Czas trwania obowiązkowej edukacji na tych dwóch poziomach wynosi 10 lat.

Placówki szkolnictwa podstawowego i średniego I stopnia obejmują:

• gminne szkoły podstawowe (Folkeskole)
• prywatne szkoły podstawowe
• szkoły zapewniające kształcenie dla uczniów w wieku 14-16 lat

 

SZKOLNICTWO ŚREDNIE II STOPNIA

Edukacja na poziomie szkoły średniej drugiego stopnia jest nieobowiązkowa (obowiązek szkolny nie obejmuje już tego poziomu edukacji) , niemniej jednak około 95% kohorty młodzieży kontynuuje edukację w szkołach średnich na tym poziomie.

Główne ścieżki kształcenia obejmują:

• Szkoły średnie ogólnokształcące II stopnia o profilu akademickim (4 typy szkół; programy kształcenia trwają 2-3 lat) dla uczniów, którzy ukończyli szkołę średnią pierwszego stopnia. Uczniowie rozpoczynają naukę w wieku 16 lub 17 lat i kończą ją w wieku 19 lub 20 lat.
• Szkoły średnie II stopnia z programem kształcenia i szkolenia zawodowego (trwającym 2-5 lat) dla uczniów, którzy ukończyli szkołę średnią pierwszego stopnia. Uczniowie rozpoczynają naukę w wieku 16 lub 17 lat, choć często zdarza się, że do szkół tego typu są przyjmowane osoby starsze.

 

SZKOLNICTWO WYŻSZE

Dyplom ukończenia studiów wyższych można uzyskać w ramach: studiów prowadzących do uzyskania akademickiego stopnia zawodowego AP (2 lata) prowadzonych przez akademie biznesu, studiów licencjackich prowadzonych przez szkoły wyższe (3,5 roku) lub studiów licencjackich/magisterskich (3+2 lata) prowadzonych przez uniwersytety. Większość studentów rozpoczyna studia wyższe w wieku 19-20 lat.
 

KSZTAŁCENIE I SZKOLENIE DOROSŁYCH

Organizacja kształcenia dorosłych ma szeroki zakres. Można ją jednak podzielić na następujące programy:

• ogólne kształcenie dorosłych w wieku powyżej 18 lat (FVU, AVU lub HF)
• kształcenie zawodowe dorosłych skierowane do osób powyżej 25. roku życia posiadających doświadczenie zawodowe (AMU)
• studia licencjackie lub magisterskie: studia wyższe skierowane do osób dorosłych posiadających doświadczenie zawodowe (AP)
• pozaformalne kształcenie dorosłych

 

WYBRANE STATYSTYKI

Rodzaj placówki	Liczba instytucji w 2018	w tym niepublicznych w 2018
Szkoły podstawowe (jednolita struktura)	1637	548
szkoły dla uczniów w wieku 14-16 lat (ISCED 2)	208	208
Szkoły średnie ogólnokształcące	157	31
Zawodowe szkoły średnie	82	0