Cypr

Cypr jest republiką prezydencką. Populacja kraju liczy 1,2 mln. Stolicą wyspy jest Nikozja, w której mieszka 310 tysięcy mieszkańców. Na Cyprze obowiązują dwa języki urzędowe: grecki i turecki. Tylko język grecki jest językiem urzędowym Unii Europejskiej. Cypr przystąpił do Unii Europejskiej w 2004 roku jako wyspa podzielona, lecz do UE należy całe terytorium kraju. Cypr rozpoczął proces przystępowania do strefy Schengen. Walutą kraju jest euro wprowadzone w roku 2008.

GŁÓWNE CECHY SYSTEMU EDUKACJI

OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA

Edukacja publiczna jest bezpłatna dla wszystkich uczniów w wieku od 4 lat i 8 miesięcy do 18 lat. Podręczniki są również przekazywane bezpłatnie zarówno uczniom, jak i nauczycielom. Publiczna edukacja na poziomie wyższym (nieuniwersyteckim) jest również bezpłatna.  Publiczne szkolnictwo wyższe (na poziomie licencjackim) jest w rzeczywistości bezpłatne, ponieważ rząd w pełni pokrywa opłaty ustalane przez rady uniwersytetów. Edukacja dorosłych oferowana w instytucjach publicznych jest w dużej mierze bezpłatna. Jednak duża liczba kursów szkoleniowych, oferowanych głównie przez organizacje prywatne lub częściowo rządowe, wiąże się z opłatami.

ZARZĄDZANIE I NADZÓR NAD SYSTEMEM EDUKACJI

Ustawodawstwo krajowe określa cele i zasady edukacji, przepisy dotyczące funkcjonowania szkół lub innych instytucji edukacyjnych, egzaminów, finansowania i kwestii związanych z personelem. Zarządzanie edukacją jest scentralizowane, a kontrolę nad nią sprawują następujące organy:

• Rada Ministrów - najwyższy organ decyzyjny w dziedzinie edukacji.
• Ministerstwo Edukacji i Kultury - odpowiada za zarządzanie edukacją, egzekwowanie przepisów prawa oświatowego i wdrażanie polityki edukacyjnej, przygotowywanie budżetu na edukację oraz budowę szkół. Ustala również podstawy programowe i dopuszcza podręczniki.
• Komisja ds. Usług Edukacyjnych - odpowiada za mianowanie, oddelegowywanie, przenoszenie, awansowanie i dyscyplinowanie nauczycieli i inspektorów szkolnych.
• Lokalne rady szkolne - odpowiadają za utrzymanie i wyposażenie budynków szkolnych we współpracy z Departamentem Usług Technicznych Ministerstwa Edukacji i Kultury.

DIAGRAM SYSTEMU EDUKACJI

EDUKACJA OBOWIĄZKOWA

Kształcenie obowiązkowe trwa 10 lat. Obejmuje dzieci w wieku od 4 lat i 8 miesięcy (kształcenie przedszkolne) do 15 lat (koniec szkoły średniej I stopnia).

WCZESNA EDUKACJA I OPIEKA

Nie ma ustawowego minimalnego wieku, w którym dziecko może zostać zapisane do żłobka, niezależnie od tego, czy jest to żłobek publiczny czy prywatny.

Do żłobków mogą uczęszczać dzieci od urodzenia do 5 roku życia. Rodzice lub opiekunowie mają swobodę wyboru preferowanego żłobka. Nie ma żadnych kryteriów dotyczących przyjęcia dziecka do żłobka, niemniej jednak — ze względu na ograniczoną liczbę miejsc — rodzice lub opiekunowie, którzy planują posłać dziecko do publicznej dziennej placówki, muszą złożyć wniosek o przyjęcie dziecka do tej placówki w najbliższym oddziale Opieki Społecznej .

Przedszkola (Nipiagogeia) są dostępne dla dzieci w wieku od 3 lat. Od 2021 roku uczęszczanie do przedszkola jest bezpłatne i obowiązkowe do ukończenia przez dziecko 6 roku życia.

Po ukończeniu 5 roku życia opieka domowa ma zastosowanie wyłącznie do dzieci ze specjalnymi potrzebami, które nie mogą uczęszczać do przedszkola.

Istnieją przedszkola publiczne, społeczne i prywatne.

SZKOLNICTWO PODSTAWOWE

Szkolnictwo podstawowe w sektorze publicznym obejmuje sześcioletni cykl nauki, który jest bezpłatny i obowiązkowy dla dzieci w wieku od 6 lat. Szkoły są zakładane przez Ministerstwo Edukacji i Kultury. Wszystkie szkoły są placówkami koedukacyjnymi. Szkoły podstawowe nie są łączone z przedszkolami ani szkołami średnimi.

Pod koniec każdego roku szkolnego dziecko uczęszczające do publicznej szkoły podstawowej otrzymuje zaświadczenie o postępach w nauce, pozwalające przejść do następnej klasy. Na zakończenie szkoły podstawowej każdy uczeń otrzymuje świadectwo ukończenia szkoły, stwierdzające, że dziecko pomyślnie ukończyło cykl nauki w szóstej klasie i jest uprawnione do zapisania się do gimnazjum.

SZKOLNICTWO ŚREDNIE

Kształcenie średnie I stopnia odbywa się w gimnazjach (Gymnasio) i obejmuje 3 lata edukacji ogólnej rozpoczynającej się w wieku 12 lat.

Kształcenie średnie II stopnia jest prowadzone w liceach ogólnokształcących (Lykeia). Liceum obejmuje 3 ostatnie (nieobowiązkowe) lata kształcenia średniego. Uczniowie, którzy ukończyli gimnazjum, mogą zapisać się do liceum.

Osoby, które ukończyły 17 lat, lub uczniowie w wieku 14-17 lat, którzy pracują lub przerwali edukację z ważnych przyczyn, mogą uczęszczać do publicznych szkół średnich wieczorowych.

Publiczne szkolnictwo średnie obejmuje 6-letni cykl nauki, który jest bezpłatny dla wszystkich uczniów i obowiązkowy do 15 roku życia. Niektóre szkoły prywatne wydłużają cykl nauki do 7 lat w celu przygotowania uczniów do egzaminów międzynarodowych.

Średnie kształcenie techniczne i zawodowe (STVE) jest dostępne dla uczniów, którzy ukończyli gimnazjum i jest oferowane w szkołach technicznych (Technikes scholes). Programy w ramach STVE zawierają:

• formalny teoretyczny kurs kształcenia na poziomie średnim o profilu technicznym i/lub zawodowym
• program praktyk zawodowych
• uczenie się przez całe życie.

Świadectwo ukończenia szkoły STVE jest równoważne świadectwu ukończenia liceum, a absolwenci szkół technicznych mogą konkurować o miejsca na studiach wyższych z absolwentami liceów.

SZKOLNICTWO POLICEALNE

Szkoły policealne — Μεταλυκειακά Ινστιτούτα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΜΙΕEΚ) — rozpoczęły działalność w 2012 roku. Celem MIEEK jest oferowanie elastycznych programów kształcenia, które zaspokoją potrzeby absolwentów szkół średnich w zakresie dalszej edukacji i szkolenia zawodowego. Programy MIEEK, oprócz zajęć technicznych i laboratoryjnych, oferują także możliwość zdobycia praktycznego doświadczenie w miejscu pracy – w przemyśle lub przedsiębiorstwach. Nauka trwa 2 lata i jest bezpłatna, niemniej jednak należy spełnić określone warunki wstępu.

SZKOLNICTWO WYŻSZE

Na Cyprze istnieją 4 kategorie instytucji szkolnictwa wyższego: uniwersytety publiczne, uniwersytety prywatne, publiczne szkoły/ uczelnie wyższe (nieakademickie) ) oraz prywatne szkoły/ uczelnie wyższe (nieakademickie).

Uniwersytety publiczne są autonomiczne i zarządzane przez Radę i Senat. Są one finansowane przez rząd, ale mogą także pozyskiwać środki z innych źródeł. Uniwersytety oferują programy akademickie na poziomie licencjackim, magisterskim i doktoranckim. Uniwersytet Otwarty oferuje również krótkie kursy zawodowe w ramach kształcenia ustawicznego. Językami wykładowymi są grecki i turecki - oficjalne języki Republiki Cypryjskiej.

Publiczne uczelnie wyższe niebędące uniwersytetami działają pod kontrolą innych ministerstw i oferują programy studiów zawodowych odpowiadające potrzebom poszczególnych ministerstw. Ich programy trwają od roku do 3 lat.

EDUKACJA DOROSŁYCH

Doskonalenie i wdrażanie mechanizmów uczenia się przez całe życie jest jednym z priorytetów rządu. Obecnie istnieje wiele kursów dla dorosłych, zarówno w kategorii edukacji formalnej, pozaformalnej, jak i zawodowej.

Celem formalnego szkolenia dorosłych jest umożliwienie osobom pracującym zdobycia kwalifikacji, które poprawią ich umiejętności zawodowe i pozwolą im w pełni wykorzystać swój potencjał.

Nieformalne kształcenie ma na celu poprawę jakości życia zaangażowanych osób poprzez oferowanie im możliwości samorozwoju.

Szkolenie zawodowe ma na celu podniesienie umiejętności osób pracujących w dziedzinach technicznych oraz szkolenie niewykwalifikowanych lub średnio wykwalifikowanych pracowników.

EDUKACJA WŁĄCZAJĄCA

Specjalne wsparcie edukacyjne może być zapewnione w każdej szkole publicznej — przedszkolu, szkole podstawowej lub średniej. Szkoły publiczne są zobowiązane do dostosowania swoich placówek do potrzeb dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Dla zdecydowanej większości takich uczniów wsparcie jest zapewniane w ramach klasy w lokalnej szkole dziecka, która otrzymuje niezbędne wyposażenie i zasoby.

Do działań wspierających uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi zalicza się:

• Umieszczanie dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w najbardziej odpowiednim dla nich środowisku edukacyjnym
• Opracowywanie Indywidualnego Planu Edukacji (IEP) dla każdego dziecka ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi
• Zatrudnianie koordynatorów nadzorujących wdrażanie specjalnego programu wsparcia edukacyjnego dla każdego dziecka
• Kryteria oceniania dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi
• Ramy prawne dla funkcjonowania prywatnych szkół specjalnych.

WYBRANE STATYSTYKI

Statystyki dotyczące ogólnodostępnych i specjalnych placówek edukacyjnych, 2016/17

(-) nie dotyczy
^a ISCED= International Standard Classification of Education

Źródło: baza National Education Systems Chapter 2.8. Statistics on educational institutions

Statystyki dotyczące liczby uczniów w placówkach edukacyjnych ogólnodostępnych i specjalnych, 2020/21

Źródło: Eurostat - Pupils and students enrolled by education level, sex, type of institution and intensity of participation