Serbia

Informacje pochodzą z bazy National Education Systems – dostęp lipiec 2023

PODSTAWOWE INFORMACJE

Serbia jest demokratyczną republiką parlamentarną położoną na Półwyspie Bałkańskim. Państwo liczy 6,8 mln mieszkańców a jego stolicą jest Belgrad. Językiem urzędowym jest serbski, jednak ludność kraju posługuje się również językami albańskim, węgierskim, rumuńskim, chorwackim i słowackim. Serbia nie jest członkiem Unii Europejskiej, jednak od 2012 roku ma status państwa kandydującego. Nie jest również w strefie Schengen. Walutą narodową jest dinar serbski.

GŁÓWNE CECHY SYSTEMU EDUKACJI

OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA

System edukacji w Serbii obejmuje edukację przedszkolną, podstawową, średnią i wyższą.

Placówki na wszystkich poziomach edukacji mogą być publiczne i prywatne. Placówki publiczne są finansowane głównie z budżetu państwa. Placówki prywatne nie otrzymują żadnych środków publicznych.

ZARZĄDZANIE I NADZÓR NAD SYSTEMEM EDUKACJI

Ministerstwo Edukacji, Nauki i Rozwoju Technologicznego ponosi ogólną odpowiedzialność za opracowywanie i wdrażanie polityki edukacyjnej w Serbii. Placówki oferujące edukację przedszkolną oraz instytucje szkolnictwa wyższego mają znaczną autonomię w organizowaniu procesu dydaktycznego.

ORGANIZACJA I STRUKTURA SYSTEMU EDUKACJI

DIAGRAM SYSTEMU EDUKACJI

EDUKACJA OBOWIĄZKOWA

Obowiązek szkolny w Serbii trwa 9 lat. Dzieci rozpoczynają kształcenie obowiązkowe w wieku 5,5 lat w ramach programu przygotowania przedszkolnego. Następnie uczęszczają do 8-letniej szkoły podstawowej, którą kończą w wieku 14,5 lat.

WCZESNA EDUKACJA I OPIEKA

Wczesna edukacja i opieka jest przeznaczona dla dzieci w wieku od 6 miesięcy do wieku rozpoczęcia nauki w szkole podstawowej. Edukacja i opieka obejmują trzy poziomy:

żłobek (jaslice) - dla dzieci w wieku od 6 miesięcy do 3 lat
przedszkole (vrtić) - dla dzieci w wieku od 3 do 5,5 lat
przedszkolny program przygotowawczy (pripremni predškolski program - dla dzieci w wieku od 5,5 do 6,5 lat).

Dziewięciomiesięczny program przygotowania przedszkolnego stanowi pierwszy etap edukacji obowiązkowej.

SZKOLNICTWO PODSTAWOWE

Szkolnictwo podstawowe (szkoła podstawowa i średnia I stopnia w ramach jednolitej struktury) jest obowiązkowe, trwa 8 lat i odbywa się w 2 cyklach edukacyjnych:

Cykl 1: od 1 do 4 klasy (dzieci w wieku od 6,5 do 10,5 lat)
Cykl 2: od 5 do 8 klasy (dzieci w wieku od 10,5 do 14,5 lat).

Publiczna edukacja podstawowa jest bezpłatna, a jedynym kryterium przyjęcia jest wiek. Wszystkie dzieci są przyjmowane do szkoły podstawowej w wieku od 6,5 do 7,5 lat na podstawie zaświadczenia o uczestnictwie w przygotowawczym programie przedszkolnym.

SZKOLNICTWO ŚREDNIE

Nauka w szkole średniej jest realizowana w ramach:

4- letniego kształcenia ogólnego lub
2-4- letniego kształcenia zawodowego.

Na poziomie szkół średnich II stopnia działają dwa rodzaje gimnazjów:

gimnazja ogólnokształcące (gimnazija opšteg tipa)
gimnazja specjalistyczne, przeznaczone dla uczniów utalentowanych w określonych dziedzinach (specijalizovana gimnazija).

Uczniowie mają zazwyczaj 15 lat, gdy rozpoczynają naukę w szkole średniej i 18,5 lat, gdy kończą 4-letni program nauki. Uczniowie są przyjmowani do szkół na podstawie osiągnięć w szkole podstawowej i wyników z egzaminów końcowych.

Uczniowie, którzy ukończyli gimnazjum, mogą zapisać się na prawie każdy kierunek studiów. Uczniowie szkół zawodowych mogą podjąć studia wyższe na wydziałach i uczelniach odpowiadających ich specjalizacji. Uczniowie 3-letnich programów kształcenia i szkolenia zawodowego (VET) mogą przystąpić do egzaminów wstępnych na uniwersytet dopiero po zdaniu dodatkowych egzaminów.

SZKOLNICTWO WYŻSZE

System szkolnictwa wyższego obejmuje dwa rodzaje studiów:

studia akademickie prowadzone na uniwersytetach
studia stosowane prowadzone w kolegiach nauk stosowanych lub na uniwersytetach.

W Serbii działa trójstopniowy system studiów akademickich, który obejmuje:

Studia licencjackie i inżynierskie (trwające 3-4 lata, obejmujące od 180 do 240 punktów ECTS)
Studia magisterskie i specjalistyczne (trwające 1-2 lata i obejmujące od 60 do 120 punktów ECTS)
studia doktoranckie trwające co najmniej 3 lata lub 180 punktów ECTS.

W dziedzinie nauk medycznych i farmacji wprowadzono studia jednolite. Programy studiów w tych dziedzinach trwają 6 lub 5 lat i obejmują od 300 do 360 punktów ECTS.

EDUKACJA DOROSŁYCH

Edukacja dorosłych może mieć charakter formalny lub pozaformalny.

Ogólnodostępne szkoły podstawowe lub średnie lub szkoły specjalizujące się w kształceniu dorosłych zapewniają formalną edukację, podczas gdy kształcenie pozaformalne nie odbywa się w systemie szkolnym, lecz jest realizowane poprzez różne formy szkolenia zawodowego.

Edukacja dorosłych na poziomie szkoły podstawowej trwa 3-5 lat. Jest zorganizowana według klas, a program nauczania dwóch klas jest realizowany w jednym roku szkolnym.

Po ukończeniu 15 roku życia uczniowie mogą zostać przyjęci do szkoły dla dorosłych.

EDUKACJA WŁĄCZAJĄCA

W Serbii wszystkie dzieci, niezależnie od stopnia niepełnosprawności, mają prawo uczestniczyć w regularnych zajęciach przedszkolnych oraz uczęszczać do ogólnodostępnych szkół podstawowych i średnich, zgodnie z decyzją rodziców. Nauczyciele i inni specjaliści szkolni - psychologowie, pedagodzy, asystenci pedagogiczni itp. zapewniają tym dzieciom dodatkowe wsparcie.

W oparciu o ocenę psychologiczną, specjalny zespół złożony ze specjalistów szkolnych i rodziców (zespół ds. edukacji włączającej) może stworzyć Indywidualny Plan Edukacji dla konkretnego dziecka/ucznia. Celem tego planu jest wyeliminowanie wszelkich barier w uczeniu się, nauczaniu i komunikacji.

WYBRANE STATYSTYKI

Statystyki dotyczące ogólnodostępnych i specjalnych placówek edukacyjnych, 2018/19

Rodzaj placówki edukacyjnej	Poziom ISCED^a	Liczba placówek edukacyjnych
		Publiczne	Prywatne o uprawnieniach szkół publicznych	Prywatne niezależne	Razem
Przedszkola	0	162	(-)	283	445
Szkoły podstawowe	1, 2	(:)	(-)	10	1132
Specjalne szkoły podstawowe	1, 2	175	(-)	(-)	175
Szkoły średnie II stopnia	3	454	(-)	52	506
Specjalne szkoły średnie II stopnia	3	41	(-)	(-)	41

(-) nie dotyczy
(:) brak danych
^a ISCED= International Standard Classification of Education

Źródło: baza National Education Systems Chapter 2.8. Statistics on educational institutions

Statystyki dotyczące liczby uczniów w placówkach edukacyjnych ogólnodostępnych i specjalnych, 2020/21

Rodzaj placówki edukacyjnej	Liczba uczniów/studentów
Edukacja przedszkolna	216 570
Szkolnictwo podstawowe	254 754
Szkolnictwo średnie I stopnia	260 026
Szkolnictwo średnie II stopnia	250 925
Szkolnictwo wyższe: licencjat	179 963
Szkolnictwo wyższe: magister	51 221
Doktorat	11 366