Hiszpania

DECENTRALIZACJA

Centralna Administracja Państwowa (Ministerstwo Edukacji, Kultury i Sportu) i władze wspólnot autonomicznych (Departamenty Edukacji) dzielą się obowiązkami w obszarze edukacji:

• centralne władze oświatowe realizują ogólne wytyczne rządu dotyczące polityki oświatowej i regulują podstawowe elementy lub aspekty systemu edukacji;
• regionalne władze oświatowe doprecyzowują regulacje państwowe oraz posiadają kompetencje wykonawcze i administracyjne w zakresie zarządzania systemem edukacji.

Szkoły posiadają autonomię w zakresie nauczania oraz organizacji i zarządzania swoimi zasobami.

DIAGRAM SYSTEMU EDUKACJI

System edukacji obejmuje następujące formy kształcenia:

• edukacja przedszkolna,
• edukacja na poziomie szkoły podstawowej,
• obowiązkowa edukacja na poziomie szkoły średniej (ESO),
• Bachillerato (kształcenie przygotowujące do matury),
• kształcenie zawodowe,
• edukacja dorosłych,
• studia wyższe.

Dostępna jest również edukacja językowa, artystyczna i sportowa uznawana za edukację specjalistyczną.

WCZESNA EDUKACJA I OPIEKA, SZKOLNICTWO PODSTAWOWE I ŚREDNIE

Nieobowiązkowa edukacja przedszkolna odbywa się w dwóch cyklach: pierwszy obejmuje dzieci do 3 roku życia, a drugi od 3 do 6 roku życia. Drugi cykl jest bezpłatny.

KSZTAŁCENIE OBOWIĄZKOWE

Nauka w szkole podstawowej i szkole średniej trwa 10 lat i jest obowiązkowa oraz bezpłatna dla wszystkich uczniów.

Nauka w szkole podstawowej stanowi pierwszy obowiązkowy etap systemu edukacji. Obejmuje sześć lat kształcenia dla dzieci w wieku 6-12 lat. Ustawa o poprawie jakości edukacji nie zmieniła struktury tego etapu,  zmodyfikowano jedynie jego organizację poprzez wprowadzenie indywidualnej oceny końcowej.

Edukacja na poziomie szkoły średniej jest obowiązkowa i stanowi drugi i ostatni obowiązkowy etap nauczania uczniów w wieku 12-16 lat.

Obowiązkowa nauka w szkole średniej trwa cztery lata. Dotychczas nie była podzielona na cykle, a czwarty rok nauki zawierał elementy  orientacji zawodowej. Od roku szkolnego 2015/16, pierwszy cykl składa się z pierwszego, drugiego i trzeciego roku nauki,  natomiast od 2016/17 realizowany jest również drugi rok oraz drugi cykl tego etapu kształcenia, na który składa się  rok czwarty o charakterze przygotowawczym do kształcenia po zakończeniu obowiązku szkolnego. Podczas ostatniego cyklu uczniowie  muszą wybrać jedną z dwóch ścieżek kształcenia prowadzących do uzyskania świadectwa ukończenia szkoły.

W roku szkolnym 2016/17 przeprowadzono pierwszy egzamin zewnętrzny  po zakończeniu obowiązkowej szkoły średniej.   Wynik egzaminu od roku szkolnego 2017/18 jest brany pod uwagę przy przyznawaniu świadectwa ukończenia obowiązkowej szkoły średniej pierwszego stopnia  wraz ze  średnią ocen uzyskanych podczas obowiązkowej nauki w szkole średniej.  Świadectwo to zapewnia dostęp do kolejnych etapów edukacji – Bachillerato lub kształcenia zawodowego na poziomie średniozaawansowanym,  pozwala też na przejście na  rynek pracy.

Uczniowie, którzy nie zaliczą tego etapu kształcenia otrzymują świadectwo ukończenia obowiązkowego kształcenia wyszczególniające liczbę lat nauki i uzyskane kwalifikacje.

SZKONICTWO ŚREDNIE – ETAP NIEOBOWIĄZKOWY

Kolejne etapy tj. tzw. Bachillerato, czyli przygotowanie do egzaminu maturalnego lub kształcenie zawodowe na poziomie średniozaawansowanym oraz zaawansowanym nie są obowiązkowe.

BACHILLERATO

Nauka na poziomie Bachillerato (przygotowująca do egzaminu maturalnego) trwa dwa lata i jest realizowana przez młodzież w wieku 16-18 lat. Ustawa o poprawie jakości edukacji nie zmieniła struktury tego etapu, niemniej zmodyfikowała jego organizację. Zgodnie z harmonogramem pierwszy rok Bachillerato wprowadzono w roku szkolnym 2015/16, natomiast w 2016/17 wdrożono drugi rok nauki i przeprowadzono pierwszy egzamin zewnętrzny . Do egzaminu przystąpili wszyscy uczniowie, którzy pomyślnie zaliczyli wszystkie przedmioty w ramach danego kierunku. Wynik egzaminu jest  brany pod uwagę przy przyznawaniu świadectwa  Bachillerato, oraz przy przyjmowaniu na studia wyższe. Średnia ocen uzyskanych podczas nauki na tym poziomie oraz ocena z egzaminu końcowego są w formie ważonej uwzględniane na świadectwie. Świadectwo zapewnia wstęp na studia wyższe na różnych kierunkach.

Wdrożenie Ustawy o poprawie jakości edukacji wiązało się z wprowadzeniem programu nowych cykli  kształcenia zawodowego dla uczniów w wieku 15-17 lat, którzy pomyślnie ukończyli pierwszy cykl obowiązkowej nauki w szkole średniej (1.-3. rok nauki) lub, w wyjątkowych przypadkach, zaliczyli drugi rok tego etapu. Po ukończeniu nowych cykli nauki, uczniowie uzyskują kwalifikacje pierwszego stopnia oraz świadectwo ukończenia podstawowego kształcenia zawodowego, które zapewnia dostęp do kształcenia zawodowego na poziomie średniozaawansowanym i/lub umożliwia podejście do egzaminu zewnętrznego  po ukończeniu obowiązkowej szkoły średniej w celu otrzymania  świadectwa ukończenia obowiązkowej szkoły średniej I stopnia.

KSZTAŁCENIE ZAWODOWE

Kształcenie zawodowe obejmuje cykl kształcenia zawodowego na poziomie średniozaawansowanym i zaawansowanym. Zgodnie z harmonogramem wdrażania Ustawy o poprawie jakości edukacji, wprowadzone przez nią zmiany w kształceniu zawodowym na poziomie średniozaawansowanym zostały wdrożone w roku szkolnym 2015/16.

Aby uzyskać dostęp do kształcenia zawodowego na poziomie średniozaawansowanym, konieczne jest posiadanie świadectwa ukończenia obowiązkowej szkoły średniej pierwszego stopnia. Od roku szkolnego 2016/17 z możliwości tej  mogą skorzystać uczniowie posiadający nowe świadectwo ukończenia zasadniczej szkoły zawodowej. Uczniowie, którzy ukończą ten etap nauki uzyskają kwalifikację technika, która zapewnia dostęp do Bachillerato.

Aby kontynuować kształcenie zawodowe na poziomie zaawansowanym, konieczne jest posiadanie świadectwa Bachillerato. Konieczne może być również zaliczenie niektórych przedmiotów związanych z docelowym profilem kształcenia zawodowego. Uczniowie, którzy ukończą ten etap kształcenia uzyskają kwalifikację technika na poziomie zaawansowanym, która zapewnia im dostęp do studiów wyższych związanych z wcześniejszym kierunkiem kształcenia zawodowego.

Ustawa o poprawie jakości edukacji umożliwi uczniom posiadającym świadectwo ukończenia kształcenia zawodowego zdobycie świadectwa Bachillerato po przeprowadzeniu oceny końcowej tego etapu nauki. Na świadectwie zostanie wyszczególniony fakt, że przyznano je w ten sposób.

Zgodnie z nową ustawą uczniowie odbywający kształcenie zawodowe, którzy nie ukończą pomyślnie nauki otrzymają świadectwo zaliczenia określonych modułów zawodowych. Świadectwo to będzie uwzględnianie przy ocenie osiągnięć i zapewni częściowe uznanie zdobytych kompetencji zawodowych  zgodnie z  Krajowym Systemem Kwalifikacji  w Kształceniu Zawodowym.

Dostęp do dowolnego cyklu kształcenia zawodowego jest możliwy bez konieczności spełnienia ww. wymogów dotyczących osiągnięć, pod warunkiem zdania odpowiedniego testu. W przypadku uczniów szkół zawodowych na poziomie średniozaawansowanym starających się o dostęp do kształcenia zawodowego na poziomie zaawansowanym, test ten zostanie zastąpiony określoną procedurą przyjęcia na ten etap kształcenia, jeśli liczba kandydatów przewyższy liczbę dostępnych miejsc.

Ponadto w ramach systemu edukacji opracowano już dualny tryb kształcenia zawodowego na poziomie podstawowym, średniozaawansowanym i zaawansowanym. Obejmuje on szereg działań i inicjatyw, których celem jest zdobycie kwalifikacji zawodowych dzięki harmonizacji procesów nauczania i uczenia się między instytucjami oświaty a pracodawcami. Praktyki w przedsiębiorstwach są nadzorowane przez władze oświatowe.

 

EDUKACJA ARTYSTYCZNA, SPORTOWA I JĘZYKOWA

Edukacja artystyczna, sportowa i w obszarze języków obcych organizowana jest odrębnie i uznawana jest za edukację specjalistyczną.

Edukacja artystyczna zorganizowana jest w następujący sposób:

• podstawowa edukacja muzyczna i taneczna;
• zawodowa edukacja artystyczna w dziedzinie muzyki i tańca oraz cykle kształcenia na poziomie średniozaawansowanym i zaawansowanym w ramach kształcenia zawodowego w dziedzinie sztuk plastycznych i projektowania;
• kształcenie na poziomie zaawansowanym na kierunkach muzyka i taniec, sztuki teatralne, konserwacja i renowacja dóbr dziedzictwa kulturowego, projektowanie oraz sztuki plastyczne, w tym w dziedzinie szkła i ceramiki artystycznej.

Edukacja sportowa podzielona jest na cykle kształcenia na poziomie średniozaawansowanym i zaawansowanym, które obejmują różne warunki wstępu, w zależności od dziedziny. Osoby, które zaliczą etap kształcenia zawodowego na poziomie średniozaawansowanym zdobywają kwalifikację technika w dziedzinie sportu w danym trybie kształcenia lub dyscyplinie sportu. Osoby, które ukończą kształcenie na poziomie zaawansowanym uzyskują kwalifikację technika w dziedzinie sportu na poziomie zaawansowanym. Kwalifikacje uzyskane na tych etapach kształcenia uznawane są za równoważne kwalifikacjom technika i technika na poziomie zaawansowanym.

Edukacja językowa zorganizowana jest na trzech poziomach: podstawowym, średniozaawansowanym i zaawansowanym. Poziomy te odpowiadają odpowiednio poziomom A, B i C Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego i są podzielone na poziomy A1, A2, B1, B2, C1 i C2. Warunkiem przyjęcia do odpowiedniego programu kształcenia jest ukończenie 16 roku życia.

Nazwy instytucji oświatowych prowadzących kształcenie specjalistyczne

RODZAJ KSZTAŁCENIA	NAZWA	PROWADZONE KIERUNKI
Edukacja artystyczna	Konserwatoria muzyczne i taneczne	podstawowa i zawodowa edukacja muzyczna i taneczna
	Wyższe konserwatoria lub wyższe szkoły muzyczne i taneczne	edukacja muzyczna i taneczna na poziomie zaawansowanym
	Szkoły artystyczne	zawodowa edukacja w obszarze sztuk plastycznych i projektowania
	Wyższe szkoły sztuki dramatycznej	edukacja w obszarze sztuki dramatycznej na poziomie zaawansowanym
	Wyższe szkoły konserwacji i renowacji dóbr kultury	kształcenie w obszarze konserwacji dóbr kultury na poziomie zaawansowanym
	Wyższe szkoły projektowania	kształcenie w obszarze projektowania na poziomie zaawansowanym
	Wyższe szkoły sztuk plastycznych	kształcenie w obszarze sztuk plastycznych na poziomie zaawansowanym
Edukacja językowa	Oficjalne szkoły językowe	kształcenie językowe na poziomie podstawowym, średniozaawansowanym i zaawansowanym władze oświatowe mogą włączać do tej kategorii kształcenie językowe na odległość oraz kursy uzupełniające i specjalistyczne
Edukacja sportowa	brak konkretnej nazwy	szkoły publiczne lub prywatne posiadające zezwolenie odpowiednich władz oświatowych działające w ramach placówek kształcenia zawodowego lub placówek poszczególnych federacji sportowych

 

SZKOLNICTWO WYŻSZE

Do roku akademickiego 2017/18 kandydaci ubiegający się  o przyjęcie na studia wyższe, oprócz posiadania certyfikatu Bachillerato  musieli zdać egzamin wstępny.

Studia wyższe dostosowane są do zasad obowiązujących w krajach Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego (EHEA) i dzielą się na trzy cykle:

• Studia licencjackie, które mają na celu zapewnienie studentom wykształcenia ogólnego w jednej lub kilku dziedzinach ukierunkowanego na przygotowanie do prowadzenia działalności zawodowej. Studia prowadzą do uzyskania tytułu licencjata i obejmują co najmniej 240 punktów ECTS. Czas trwania studiów wynosi 4 lata.
• Studia magisterskie mające na celu zdobycie wykształcenia na poziomie zaawansowanym ukierunkowanego na specjalizację akademicką lub zawodową, bądź stanowiących wprowadzenie do zagadnień związanych z działalnością naukową. Prowadzą do uzyskania tytułu magistra i obejmują 60-120 punktów ECTS, po 60 punktów na rok nauki, której czas trwania przewidziany jest na rok lub dwa lata.

Do oficjalnych dyplomów ukończenia studiów licencjackich lub magisterskich dołączany jest Suplement do dyplomu zgodnie z wymogami EOSW.

• Studia doktoranckie mające na celu zapewnienie kształcenia w zakresie metod pracy badawczej na poziomie zaawansowanym. Aby uzyskać tytuł doktora, konieczne jest zaliczenie okresu kształcenia i okresu pracy naukowej, które składają się na studia doktoranckie. Program studiów obejmuje przygotowanie i obronę pracy doktorskiej oraz opracowanie wyników autorskiej pracy naukowej.

 

WYBRANE STATYSTYKI

Rodzaj placówki	Liczba instytucji w roku szkolnym 2016/17	w tym publicznych
Przedszkola	8 951	4 456
Szkoły podstawowe	10 293	9 832
Instytucje łączące szkoły średnie obowiązkowe i nieobowiązkowe	2104	498
Instytucje łączące szkoły podstawowe i średnie obowiązkowe oraz średnie ponadobowiązkowe	4900	4031