KRÓTKA INFORMACJA O POLSKIM SYSTEMIE EDUKACJI

Aktualizacja kwiecień 2024

Struktura systemu edukacji

Kształcenie obowiązkowe

Kształcenie obowiązkowe trwa w Polsce 9 lat i obejmuje ostatni rok edukacji przedszkolnej oraz 8-letnią szkołę podstawową.

W polskim systemie edukacji oddzielono obowiązek szkolny i obowiązek nauki:

Obowiązek szkolny (tj. obowiązek uczęszczania do 8-letniej szkoły podstawowej) dotyczy dzieci i młodzieży w wieku 7-15 lat.
Obowiązek nauki odnosi się do młodzieży od 15 do 18 roku życia i może być realizowany w formie szkolnej lub pozaszkolnej (np. poprzez przygotowanie zawodowe u pracodawcy).

ETAPY KSZTAŁCENIA

Wczesna edukacja i opieka

Placówki dla dzieci w wieku 0-3 lata:

żłobki
kluby dziecięce.

Uczęszczanie do żłobka/ klubu jest nieobowiązkowe. Instytucje te nie są częścią systemu edukacji, lecz podlegają Ministerstwu Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Placówki dla dzieci w wieku 3-6 lat:

przedszkola,
oddziały przedszkolne w szkołach podstawowych,
zespoły wychowania przedszkolnego,
punkty przedszkolne.

Edukacja przedszkolna jest dobrowolna dla dzieci w wieku 3-5 lat, ale obowiązkowa dla 6-latków, które są objęte rocznym przygotowaniem przedszkolnym przed rozpoczęciem edukacji w szkole. Każdy 3-, 4- i 5-latek ma prawo do miejsca w przedszkolu w swojej gminie, jeśli jego rodzice decydują się na korzystanie z opieki przedszkolnej. Dzieci 7-letnie rozpoczynają obowiązkową naukę w klasie pierwszej szkoły podstawowej.

Szkolnictwo podstawowe (ISCED 1+2)

8-letnia szkoła podstawowa dla uczniów w wieku od 7 do 15 lat to jednolita struktura obejmująca poziomy ISCED 1 i ISCED 2 (szkoła podstawowa + szkoła średnia I stopnia).

Nauka w 8-letniej szkole podstawowej obejmuje:

klasy 1-3 (edukacja wczesnoszkolna),
klasy 4-8 (nauczanie w podziale na poszczególne przedmioty).

Na zakończenie klasy 8. szkoły podstawowej jest przeprowadzany ogólnokrajowy egzamin zewnętrzny – egzamin ósmoklasisty.

Szkolnictwo średnie (ISCED 3)

Zdecydowana większość absolwentów 8-klasowej szkoły podstawowej kontynuuje naukę w szkołach średnich ogólnokształcących lub zawodowych, mimo że nie jest ona obowiązkowa (uczniowie podlegają obowiązkowi nauki do 18 roku życia, który nie musi być realizowany w formach szkolnych tj. poprzez uczęszczanie do szkoły).

Szkoły średnie (ponadpodstawowe) dla absolwentów 8-letniej szkoły podstawowej to:

4-letnie liceum ogólnokształcące [ISCED 344]
5-letnie technikum [ISCED 354]
3-letnia branżowa szkoła (I stopnia) [ISCED 353]
2- letnia branżowa szkoła (II stopnia, dla absolwentów branżowej szkoły I stopnia) [ISCED 354].

Egzaminy

Uczniowie liceum ogólnokształcącego i technikum mogą po ukończeniu szkoły przystąpić do zewnętrznego egzaminu maturalnego. Umożliwia on uzyskanie świadectwa maturalnego, a jego posiadanie stanowi warunek wstępu na studia wyższe. Możliwość taką mają też uczniowie branżowej szkoły II stopnia.

Uczniowie branżowej szkoły I i II stopnia oraz technikum obowiązkowo przystępują do egzaminu zawodowego. Po zdaniu egzaminu uzyskują dyplom zawodowy.

Szkolnictwo policealne (ISCED 4)

Ten etap kształcenia jest zaliczany w polskim systemie edukacji do szkolnictwa na poziomie średnim. Szkoły policealne są przeznaczone dla osób posiadających wykształcenie średnie ogólne, pozwalają na uzyskanie dyplomu zawodowego po zdaniu egzaminu. Nauka w szkole policealnej trwa od 1 roku do 2,5 lat. Uczniowie szkół policealnych zdają takie same egzaminy zawodowe jak uczniowie szkół branżowych oraz techników.

Szkolnictwo wyższe (ISCED 5-8)

Programy kształcenia są realizowane przez dwa typy uczelni:

uczelnie akademickie
uczelnie zawodowe.

Oba typy uczelni prowadzą studia pierwszego i drugiego stopnia oraz jednolite studia magisterskie, natomiast jedynie uczelnie akademickie prowadzą studia trzeciego stopnia (doktoranckie) i mają uprawnienia do nadawania tytułu doktora. Uczelnie zawodowe mogą również oferować kształcenie specjalistyczne, o charakterze praktycznym.

Studia mogą mieć dwie podstawowe formy organizacyjne: stacjonarną i niestacjonarną.

Czas trwania studiów pierwszego stopnia to:

3-4 lata w przypadku studiów licencjackich,
3,5-4 lata w przypadku studiów inżynierskich.

Posiadanie tytułu licencjata lub inżyniera uprawnia do podjęcia studiów drugiego stopnia. Studia drugiego stopnia trwają od 1,5 roku do 2 lat w zależności od kierunku studiów.

Studia na wybranych kierunkach są prowadzone jako jednolite studia magisterskie, które trwają 4,5-6 lat.

Studia pierwszego i drugiego stopnia oraz jednolite magisterskie kończą się egzaminem dyplomowym, po zdaniu którego studenci otrzymują dyplom ukończenia studiów wyższych.

Posiadanie tytułu magistra uprawnia do wykonywania danego zawodu i umożliwia wstęp na studia doktoranckie prowadzone w uczelniach i placówkach naukowo-badawczych, trwające od 3 do 4 lat.

Edukacja dorosłych

Ten etap kształcenia obejmuje uzupełnienie przez dorosłych wykształcenia na poziomie szkoły podstawowej i średniej, a także uzyskiwanie oraz uzupełnianie kwalifikacji i umiejętności dla celów zawodowych i osobistych.

Kształcenie odbywa się w dwóch formach (szkolnej i pozaszkolnej).

Kształcenie w formie szkolnej odbywa się w następujących typach szkół dla dorosłych: szkoła podstawowa, liceum ogólnokształcące i szkoła policealna.

Kształcenie w formach pozaszkolnych odbywa się w: