KRÓTKA INFORMACJA O POLSKIM SYSTEMIE EDUKACJI

Kształcenie obowiązkowe trwa w Polsce 12 lat i obejmuje ostatni rok edukacji przedszkolnej, 8-letnią szkołę podstawową oraz okres nauki w szkole ponadpodstawowej (do ukończenia 18 roku życia).

W polskim systemie edukacji oddzielono obowiązek szkolny i obowiązek nauki:

• Obowiązek szkolny (tj. obowiązek uczęszczania do 8-letniej szkoły podstawowej) dotyczy dzieci i młodzieży w wieku 7-15 lat.
• Obowiązek nauki odnosi się do młodzieży od 15 do 18 roku życia i może być realizowany w formie szkolnej lub pozaszkolnej (np. poprzez przygotowanie zawodowe u pracodawcy).

Wczesna edukacja i opieka

Placówki dla dzieci w wieku 0-3 lata:

• żłobki
• kluby dziecięce.

Uczęszczanie do żłobka/ klubu jest nieobowiązkowe. Instytucje te nie są częścią systemu edukacji, lecz podlegają Ministerstwu Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Placówki dla dzieci w wieku 3-6 lat:

• przedszkola,
• oddziały przedszkolne w szkołach podstawowych,
• zespoły wychowania przedszkolnego,
• punkty przedszkolne.

Edukacja przedszkolna jest dobrowolna dla dzieci w wieku 3-5 lat, ale obowiązkowa dla 6-latków, które są objęte rocznym przygotowaniem przedszkolnym przed rozpoczęciem edukacji w szkole. Każdy 3-, 4- i 5-latek ma prawo do miejsca w przedszkolu w swojej gminie, jeśli jego rodzice decydują się na korzystanie z opieki przedszkolnej. Dzieci 7-letnie rozpoczynają obowiązkową naukę w klasie pierwszej szkoły podstawowej.

Szkolnictwo podstawowe (ISCED 1+2)

8-letnia szkoła podstawowa dla uczniów w wieku od 7 do 15 lat to jednolita struktura obejmująca poziomy ISCED 1 i ISCED 2 (szkoła podstawowa + szkoła średnia I stopnia).

Nauka w 8-letniej szkole podstawowej obejmuje:

• klasy 1-3 (edukacja wczesnoszkolna),
• klasy 4-8 (nauczanie w podziale na poszczególne przedmioty).

Na zakończenie klasy 8. szkoły podstawowej jest przeprowadzany ogólnokrajowy egzamin zewnętrzny – egzamin ósmoklasisty.

Szkolnictwo średnie (ISCED 3)

Szkoły średnie (ponadpodstawowe) dla absolwentów 8-letniej szkoły podstawowej obejmują następujące typy placówek:

• 4-letnie liceum ogólnokształcące [ISCED 344]
• 5-letnie technikum [ISCED 354]
• 3-letnia branżowa szkoła (I stopnia) [ISCED 353]
• 2- letnia branżowa szkoła (II stopnia, dla absolwentów branżowej szkoły I stopnia) [ISCED 354].

Egzaminy

Uczniowie liceum ogólnokształcącego i technikum mogą po ukończeniu szkoły przystąpić do zewnętrznego egzaminu – egzaminu maturalnego. Umożliwia on uzyskanie świadectwa maturalnego, posiadanie którego stanowi warunek wstępu na studia wyższe. Możliwość taką mają też uczniowie branżowej szkoły II stopnia.

Uczniowie branżowej szkoły I i II stopnia oraz technikum obowiązkowo przystępują do egzaminu zawodowego. Po ukończeniu danego typu szkoły i zdaniu egzaminu uzyskują dyplom zawodowy.

Szkolnictwo policealne (ISCED 4)

Ten etap kształcenia jest zaliczany w polskim systemie edukacji do szkolnictwa na poziomie średnim. Szkoły policealne są przeznaczone dla osób posiadających wykształcenie średnie, pozwalają na uzyskanie dyplomu zawodowego po zdaniu egzaminu. Nauka w szkole policealnej trwa od 1 roku do 2,5 lat. Uczniowie szkół policealnych zdają takie same egzaminy zawodowe jak uczniowie szkół branżowych oraz techników.

Szkolnictwo wyższe (ISCED 5-8)

Programy kształcenia są realizowane przez dwa typy uczelni:

• uczelnie akademickie
• uczelnie zawodowe.

Oba typy uczelni prowadzą studia pierwszego i drugiego stopnia oraz jednolite studia magisterskie, natomiast jedynie uczelnie akademickie prowadzą studia trzeciego stopnia (doktoranckie) i mają uprawnienia do nadawania tytułu doktora. Uczelnie zawodowe mogą również oferować kształcenie specjalistyczne o charakterze praktycznym.

Studia mogą mieć dwie podstawowe formy organizacyjne: stacjonarną i niestacjonarną.

Czas trwania studiów pierwszego stopnia to:

• 3-4 lata w przypadku studiów licencjackich
• 3,5-4 lata w przypadku studiów inżynierskich.

Posiadanie tytułu licencjata lub inżyniera uprawnia do podjęcia studiów drugiego stopnia. Studia drugiego stopnia trwają od 1,5 roku do 2 lat w zależności od kierunku studiów.

Studia na wybranych kierunkach są prowadzone jako jednolite studia magisterskie, które trwają 4,5-6 lat.

Studia pierwszego i drugiego stopnia oraz jednolite magisterskie kończą się egzaminem dyplomowym, po zdaniu którego studenci otrzymują dyplom ukończenia studiów wyższych.

Posiadanie tytułu magistra umożliwia wstęp na studia doktoranckie prowadzone w uczelniach i placówkach naukowo-badawczych, trwające od 3 do 4 lat.

Edukacja dorosłych

Ten etap kształcenia obejmuje uzupełnienie przez dorosłych edukacji na poziomie szkoły podstawowej i średniej, a także uzyskiwanie i uzupełnianie kwalifikacji i umiejętności dla celów zawodowych i osobistych.

Kształcenie odbywa się, w formie szkolnej lub pozaszkolnej, w:

• szkołach dla dorosłych
• placówkach kształcenia ustawicznego i praktycznego
• ośrodkach dokształcania i doskonalenia zawodowego
• branżowych centrach umiejętności
• szkołach wyższych i ośrodkach badawczych
• innych organizacjach (uniwersytetach otwartych i trzeciego wieku, organizacjach pozarządowych).

Szczegółowe informacje na temat systemu edukacji w Polsce można również znaleźć na stronach internetowych:

Ministerstwa Edukacji Narodowej,

Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego,

Głównego Urzędu Statystycznego.